Οι κάτοικοι της Χαλκδικής, εδώ και πολλά χρόνια, πριν την έλευση του τουρισμού ως βασική οικονομική πηγή. έχουν αναπτύξει μια σημαντική παράδοση στην καλλιέργια και επεξεργασία εξαιρετικής ποιότητας προϊόντων. Η μορφολογία του εδάφους της βοηθάει την ελαιοπαραγωγή, την κτηνοτροφία αιγοπροβάτων και την μελλισοκομεία. Περιοχές όπως ο Μελιτώνας, η Παλλήνη, οι πρόποδες του Χολομώντα και οι πεδιάδες στον Πολύγυρο, τα Νέα Μουδανιά και την Όλυνθο συγκεντρώνουν εντατικές καλλιέργιες ελιάς, η βόρεια Χαλκιδική διαθέτει πολλές κτηνοτροφικές μονάδες, ενώ η Νικήτη, η Κασσάνδρα και η Αρναία προσφέρουν σημαντικά στην παραγωγή μελιού. Ακόμη, είναι η περιοχή με την μεγαλύτερη και ίσως τη σημαντικότερη οινοπαραγωγή στην Ελλάδα, καθώς στο Πόρτο Καρράς καλλιεργήθηκαν για 1η φορά ξένες ποικιλίες, ενώ στον Άγιο Παύλο εδρεύει η οινοποιεία Τσάνταλη, με τον μεγαλύτερο αμπελώνας της να βρίσκεται στο Άγιο Όρος.
Επίσης, η λαϊκή κουλτούρα στη Χαλκιδική, διαμορφώθηκε από τις ιδιαιτερότητες του τόπου και παράγοντες όπως η γειτνίαση με το Άγιο Όρος και η έντονη επιροή του σε όλη την περιοχή, η κατοίκηση του από πολλούς πρόσφυγες μετά την Μικρασιατική Καταστροφή και τα ήθη και τα έθιμα που φέρανε μαζί τους.
Η υφαντουργική παράδοση της Χαλκδικής, ονομαστή σε όλη την Ελλάδα, διακρίνεται τόσο για την ποιότητα όσο και για την ποικιλία στα διάφορα είδη των υφαντών, αλλά και για τους εντυπωσιακούς χρωματικούς συνδυασμούς τους, με πιο γνωστή την ιδιαίτερη τεχνική της Αρναίας, η οποία διαθέτει και πρατήριο για να προμηθεύονται υφαντά από ντόπιες τεχνίτριες όσοι επισκέπτες το επιθυμούν.
Επιπλέον, η επιρροή του Αγίου Όρους είχε ως αποτέλεσμα μια πολύχρονη ζωγραφική παράδοση, σε θρησκευτικά και λατρευτικά θέματα, με αποκορύφωμα τη δημιουργία ολόκληρης ζωγραφικής σχολής το 18ο αι., τη Σχολή της Γαλάτιστας. Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι η αρχιτεκτονική πολλών διατηρημένων παραδοσιακών χτισμάτων είναι εντυπωσιακή, με πολλά μακεδονικά, νεοκλασικόζοντα αλλά και οθωμανικά στοιχεία, που συναδυόζονται με τρόπο μοναδικό σε σχέση με την υπόλοιπη Βόρεια Ρλλάδα.